Porucha funkce ornithin-karbamoyltransferázy (OTC) je závažné onemocnění s X-vázanou dědičností, které se klinicky projevuje akutními dekompenzacemi v důsledku hyperamonémie. Cílem studie je představit soubor klinických dat a molekulárně genetických analýz u 34 pacientů s deficitem OTC. Soubor a metody: Devět chlapců s těžkou neonatální formou onemocnění zemřelo již v prvních dnech života, u 14 z 16 chlapců s pozdní manifestací se onemocnění nejčastěji projevilo v batolecím nebo předškolním věku; jeden čtyřletý chlapec a jeden dospělý muž jsou dosud asymptomatičtí. Onemocnění se klinicky manifestovalo i u 9 heterozygotních dívek, u jedné v novorozeneckém věku a u ostatních v batolecím a předškolním věku. Diagnostika založená na vyšetření amoniaku a aminokyselin v krevním séru a kyseliny orotové v moči byla potvrzena metodami mutační analýzy. Výsledky metabolických vyšetření vypovídaly jen částečně o fenotypu onemocnění a nekorelovaly vždy s aktuálním zdravotním stavem nemocného dítěte. Velké delece a další závažné mutace byly vždy spojeny s neonatální formou onemocnění. Naproti tomu některé mutace vedoucí k záměně aminokyselinového zbytku vedly k neonatální formě onemocnění, jiné jen k deficitu OTC s mírnějším fenotypem. Mutační analýza v rodinách pacientů ukázala, že klinicky postižení chlapci většinou zdědili mutaci v genu OTC od svých heterozygotních ale klinicky zdravých matek, zatímco u klinicky manifestních dívek se výrazně častěji objevila mutace de novo. Závěr: Včasná diagnostika deficitu OTC na metabolické úrovni hraje zásadní roli pro prognózu pacienta. Pro potvrzení diagnózy, genetické poradenství a případnou prenatální diagnostiku v postižených rodinách je nezbytná diagnostika na molekulární úrovni.
Ornithine carbamolytransferase deficiency is a severe X-linked disorder presenting with acute hyperammonemic attacks. The aim is to present clinical data and results of mutation analysis in 34 patients with ornithine carbamoyltransferase deficiency. Patients and methods: Nine males with severe neonatal form of the disease died in first days of life, 14 patients with late onset form manifested in the 2nd–3rd year of life or in pre-school age; one four-year-old boy and one adult male are asymptomatic. Nine heterozygotes developed symptoms of the disease, one of them in the newborn period, the remaining patients in the 2nd–3rd year of life or at the pre-school age. The diagnosis based on evaluation of analyte concentration in blood plasma and urine was confirmed by methods of mutation analysis. Results: The results of analyte profiling (ammonia and glutamine/glutamate concentrations in blood serum and orotic acid in urine) did not predict the phenotype and only partially correlated with the actual health state of the patient. Gross deletions and other obviously null mutations were invariably associated with the neonatal form of the disease. Some missense mutations caused neonatal form, while others were associated with late onset of the disease. Mutation analysis in patient’s families showed that affected boys usually inherit OTC mutations from their heterozygous clinically unaffected mothers, while de novo mutations occur more frequently in manifestingheterozygotes. Conclusions: OTC deficiency is a severe disease in which precise and fast diagnosis plays an important role. Molecular genetic diagnosis is essential for confirmation of the diagnosis, genetic counseling and possible prenatal diagnosis in affected families.
- Klíčová slova
- cyklus močoviny, mutační analýza, korelace genotyp-fenotyp, mutace de novo,
- MeSH
- aminokyseliny analýza diagnostické užití krev MeSH
- amoniak analýza diagnostické užití krev MeSH
- časná diagnóza MeSH
- dospělí MeSH
- financování organizované MeSH
- genetické poradenství metody využití MeSH
- hyperamonemie diagnóza genetika MeSH
- kyselina orotová analýza diagnostické užití moč MeSH
- lidé MeSH
- molekulární biologie metody MeSH
- mortalita MeSH
- mutační analýza DNA metody využití MeSH
- nemoc z nedostatku ornithinkarbamoyltransferázy diagnóza genetika komplikace MeSH
- novorozenec MeSH
- předškolní dítě MeSH
- prenatální diagnóza metody využití MeSH
- prognóza MeSH
- Check Tag
- dospělí MeSH
- lidé MeSH
- mužské pohlaví MeSH
- novorozenec MeSH
- předškolní dítě MeSH
- ženské pohlaví MeSH